Wat zijn de mogelijkheden om de oudere en soms monumentale panden in het beschermde dorpsgezicht rond de Luts te verduurzamen en te isoleren? Op deze vraag werd onlangs uitgebreid ingegaan tijdens een speciale informatiebijeenkomst voor de direct omwonenden van de Luts. Ongeveer dertig inwoners en ondernemers kwamen naar De Treemter. De avond was georganiseerd door Eigen Warmte Balk, het duurzame project voor en door Balksters waarmee wordt gestreefd naar aardgasvrij wonen en werken in Balk in 2030.
Aansluiten op warmtenet
De informatiebijeenkomst richtte zich specifiek op de omwonenden van de Luts om een aantal redenen. “Uit ons haalbaarheidsonderzoek blijkt dat de woningen aan de Van Swinderenstraat, Gaaikemastraat, Raadhuisstraat, Lytse Side en Meerweg kunnen aansluiten op een warmtenet”, vertelde Goffe Venema, projectleider van Eigen Warmte Balk. “Daarbij is het wel belangrijk dat een woning met warmtenet op 70 graden aangenaam warm wordt. In de genoemde straten hebben we te maken met oudere woningen en monumentale panden. De bouwjaren variëren van 1633 tot 2012. Verder heeft een deel van de Luts een beschermd dorpsgezicht. Dat alles vraagt om maatwerk als je wilt verduurzamen.”
Inzicht krijgen
Goffe Venema gaf aan dat Eigen Warmte Balk met de informatiebijeenkomst graag meer duidelijkheid wil krijgen over het energieverbruik, de huidige verwarmingssystemen en een aantal andere punten die met de gebouwen te maken hebben. Alle bezoekers kregen hiervoor een vragenlijst voorgelegd. “Op die manier kunnen we zien wat er nodig is om ook in deze panden het warmtenet te kunnen realiseren.” Eigen Warmte Balk had voor de informatiebijeenkomst twee gastsprekers uitgenodigd. Dorien Haagsma, beleidsadviseur monumentenzorg bij gemeente De Fryske Marren, en Eefje van Duin, directeur-bestuurder Monumentenwacht Fryslân, gingen in op hoe je kunt isoleren en welke subsidiemogelijkheden er zijn.
Verduurzamen is maatwerk
Volgens Dorien Haagsma is het verduurzamen van een monument best ingewikkeld, zeker om dat elk pand anders is, wat betreft bouwjaar, bouwtechniek en specifieke monumentale onderdelen. “Maar je staat niet alleen”, benadrukte ze. Volgens haar is het belangrijk om je eerst goed te laten informeren. Daarbij verwees ze naar De Groene Menukaart. Hierop kun je onder meer een zelfscan doen van je monument. Ook kun je meer lezen over kleine maatregelen die je nu al kunt nemen om energie te besparen en te isoleren. Dorien Haagsma vertelde de bezoekers ook dat er een groot aantal subsidie- en financieringsmogelijkheden is. Een overzicht daarvan is eveneens terug te vinden op De Groene Menukaart. “Neem die door”, adviseerde ze. “Ook de gemeente De Fryske Marren heeft een subsidieregeling voor gemeentelijke monumenten.”
Stappenplan: van informeren naar uitvoeren
De beleidsadviseur monumentenzorg adviseerde in haar presentatie verder om een stappenplan te maken. “Win met stap één alle informatie in die je nodig hebt”, aldus Haagsma. “Maak met stap twee vervolgens een goed plan. Doe dit samen met een deskundige en laat eventueel een inspectierapport maken. Bekijk ook de voorwaarden van de subsidies. Met stap drie verdiep je je in de voorwaarden van de omgevingsvergunning. Neem hiervoor contact op met de gemeente en kijk op www.omgevingsloket.nl. Vaak is er meer mogelijk dan je denkt. Zo zijn zonnepanelen op een monument toegestaan, mits je ze niet ziet van de openbare weg. Met stap vier kun je beginnen aan de daadwerkelijke uitvoering.”
Maak met zorg de juiste keuze
Dat het verduurzamen van monumenten haalbaar is, liet Eefje van Duin in haar presentatie zien. Zij nam de bezoekers mee in de mogelijkheden voor het verduurzamen van monumenten. “Het kan zeker, maar het is wel belangrijk om met zorg de juiste keuze te maken”, zei zij. “Verduurzamen van monumenten is echt maatwerk. Het is belangrijk om te bepalen wat je precies wilt bereiken. Wil je van het aardgas af? Wil je energieneutraal zijn of zelfs nul op de meter hebben? In het laatste geval verbruikt je woning het hele jaar evenveel stroom als het opwekt.”
Begin met inventariseren
Eefje van Duin gaf per onderdeel van een gebouw de mogelijkheden van verduurzamen. Ze ging onder meer in op de voor- en nadelen van kap- en dakisolatie, beglazing, voorzetwanden, spouwmuurisolatie, vloerisolatie en kierdichting. “Er zijn veel verschillende mogelijkheden, maar bezint eer ge begint”, waarschuwde de directeur-bestuurder Monumentenwacht Fryslân, Drenthe, Overijssel en Flevoland. “Ga altijd eerst op zoek naar de passende aanpak voor jouw pand. Begin met een inventarisatie: weet wat je hebt en wat er nodig is. Een energiescan kan daarbij helpen.”
Van buiten naar binnen
Na deze belangrijke inventarisatie is het volgens Van Duin verstandig om een deskundige in te schakelen. “Kleine maatregelen die je snel kunt nemen en al veel opleveren, moet je natuurlijk direct uitvoeren. Pak bijvoorbeeld tocht aan met dikke gordijnen voor je ramen, dan is het in je woning al veel comfortabeler.” Van Duin adviseerde verder om altijd van buiten naar binnen te werken. “Pas bij alles wat je doet wel op met vocht.”
Aansluiten op warmtenet
Goffe Venema sprak de hoop uit dat de omwonenden van de Luts hun voordeel kunnen doen met deze informatie. “We hopen ook dat de pandeigenaren overwegen om aan te sluiten op het warmtenet. Natuurlijk is dit voor iedereen een eigen keuze. Voor de realisatie van het warmtenet in Balk hebben we een aansluitgraad van 80 procent nodig. Ook van de panden rond de Luts. Op basis van de vragenlijsten lijkt de interesse gelukkig aanwezig. Helaas kunnen we nog geen uitspraken doen over wat een aansluiting op het warmtenet gaat kosten. Daarvoor is er nog meer uitwerking nodig. We willen namelijk geen valse verwachtingen wekken. Maar het doel is om ervoor te zorgen dat het voor iedereen haalbaar wordt. Daar gaan we voor.”
Meer informatie
Kon je er niet bij zijn in De Treemter? Bekijk dan de presentaties! Heb je vragen? Wil je een een-op-eengesprek? Mail naar info@eigenwarmtebalk.frl. Je kunt naar dit e-mailadres ook altijd nog de ingevulde vragenlijst sturen. We ontvangen die graag!